Hellersdorf – AfD haalt 50 procent: “Mensen hier stemmen zo omdat ze armer zijn geworden”
Diep in het oosten van Berlijn krijgt de AfD meer dan 50 procent – en het klinkt als een cliché: Hellersdorf en geprefabriceerde gebouwen. De beste uitleg komt van een Syriër, van alle mensen.
Binnen de ring van de Berlijnse S-Bahn wordt de overweldigende overwinning van de Die Linke bewonderd. Aan de rand van de stad in het oosten ziet het er anders uit. Voor de Jean Piagetschool in Hellersdorf hangen nog steeds borden die de weg naar het stembureau wijzen. In het lange, platte prefabgebouw bevonden zich meerdere stembureaus. In de eetzaal behaalde de AfD 50,9 procent van de tweede stemmen. In de foyer was dat zelfs 53,4 procent. De tweede plaats ging naar links, met elk ongeveer 15 procent.
Op de maandagochtend na de verkiezingen is het schoolplein leeg. Bij het voetbaldoel smelt nog wat sneeuw in de zon. Er zijn slechts enkele stemmen van adolescenten uit de school te horen. En als je mensen op straat vraagt naar de redenen voor het succes van de AfD, zijn ze niet bepaald spraakzaam. “Ik weet helemaal niets over dit feest”, zegt een sportieve jongeman met een accent. Een oudere vrouw lacht, terwijl haar mopshond een huurfiets in de berm besnuffelt.
Ze voelt zich ongemakkelijk. “Nee, nee,” zegt ze. Ze wilde helemaal niets zeggen. Ze trekt de mopshond voorzichtig mee, kijkt naar de grond – ga weg hier! richting de grens. Een paar honderd meter verderop torenen de bedrijfsborden van Kaufpark Eiche uit. Het is al in Brandenburg.
Op het terras van een appartement op de begane grond, tegenover de school, rookt een vrouw van in de vijftig haar ochtendsigaret. De koffie in haar hand dampt. Ze zegt dat ze geen tijd heeft voor politiek: “Ga ’s ochtends naar je werk, kom ’s avonds terug – dat is alles.” Maar misschien kunt u het aan de jongeman daar vragen.
Met een nonchalant gebaar wijst ze naar een man van midden dertig die net thuiskomt met zijn dochtertje in zijn armen. De naam van de buurman is Michael. Hij wil niet meer onthullen. Maar hij lijkt wel te weten wat de redenen zijn voor het succes van de AfD: "Eten, transportprijzen - alles wat er misgaat in de politiek, noem ik maar." Een ontwijkend antwoord, zo wordt al snel duidelijk. De grootste “ontevredenheid” ontstaat wanneer iemand vraagt: “De buitenlanders die hier zijn, doen niets en gedragen zich alsof ze iets anders doen.”
Ten eerste zijn het er voor hem gewoon te veel. Men zou eens moeten kijken naar “wat voor soort auto’s hier geparkeerd staan: Poolse, Oekraïense, Litouwse”. Drie jaar geleden verhuisde hij met zijn gezin naar de kleine nieuwbouwwijk van de gemeentelijke woningbouwvereniging Stadt und Land. Hij adviseert om eens naar de deurbelborden te kijken. Alleen buitenlandse namen, “90 tot 95 procent.”
Op het eerste gezicht lijken zijn concrete problemen met zijn buren niet zo groot. Beide kinderkamers kijken uit op de achtertuin, legt hij uit. Op de kinderspeelplaatsen is het vaak na 20.00 uur nog druk. “Nu niet, maar in de zomer.” Meldingen van overlast worden echter pas vanaf 22.00 uur in behandeling genomen.
De kleine Hannah in zijn armen zuigt onbewogen op haar speen. Ietwat uitgeput en verveeld friemelt ze aan de rits van haar vader tot ze in haar vel knijpt en hij schreeuwt: "Au!" Ze lijkt nog steeds niet onder de indruk, hij streelt liefdevol haar haar.
Het appartement is “heel mooi”, zegt hij, maar: “De omgeving past niet.” Aan de overkant van de straat, bij Gesobau, is het “hetzelfde: altijd een feest met blauwe lichtjes in de avonduren”. Ook afval is een probleem, zegt Michael. Momenteel is het gebied echter zeer netjes. Dat geeft hij toe.
Hij gelooft zelf niet dat de meeste buitenlanders maar wat rondhangen. "Het is een groot onderdeel", zegt hij kwalificerend. “Veel werk.” Hij heeft niets tegen hen. En gelukkig zijn er in zijn buurt “tot nu toe” geen problemen met criminaliteit. “Je wilt de kinderen toch niet alleen buiten laten spelen.” Michael was zondag op de school aan de overkant. “Maar ik zal niet zeggen op wie ik heb gestemd,” legt hij uit, zich wendend tot zijn dochter, die inmiddels lang genoeg heeft gewacht. "Het is een geheim", zegt hij samenzweerderig. De twee gaan naar binnen.
Een paar meter verderop kijkt een man naar hen. Hij wacht langs de kant van de weg tot hij wordt opgehaald en kan tot die tijd alles uitleggen. Mohamad Waleed Sukari (35) kwam in 2018 uit Syrië. Na een paar maanden begon hij te werken als chauffeur bij Amazon, waarna hij ‘vrienden verzamelde’ en een logistiek bedrijf oprichtte.
Inmiddels heeft hij drie auto's en een klein appartement om de hoek gekocht. Ikea is gewoon zijn bekendste klant. “Mensen hier stemmen op AfD omdat ze armer zijn geworden en denken dat buitenlanders de schuld krijgen”, legt hij uit. “Buitenlanders werken harder dan Duitsers en voor minder geld.” Ook Sukari heeft last van inflatie, hoewel hij niet langer arm is. “Als je met 50 euro naar de Lidl gaat, koop je niets”, zegt hij. “Vroeger was dat anders.”
Inflatie in Hellersdorf: “Als je met 50 euro naar Lidl gaat, koop je niets”Zelf werkt hij zo’n 16 uur per dag, inclusief het weekend. Er is altijd wel iets. Zijn chauffeurs kregen aanzienlijk meer dan het minimumloon, momenteel iets meer dan 16 euro.
“Als iemand uit het buitenland komt, bewust niet wil werken en een uitkering ontvangt, moet je hem eruit gooien”, zegt hij. Hierin zou hij het waarschijnlijk met zijn buurman Michael eens zijn. “Maar wat moet je met een Duitser die de hele tijd drinkt en zegt: Waarom zou ik werken? Zodat ik belasting betaal voor jullie buitenlanders?!”
Sukari, wat staat voor suiker, zegt: “Idioten zijn overal.” Arabieren kun je niet over één kam scheren, net zomin als je Oekraïners of Duitsers over één kam scheren kunt. Aan de andere kant heeft men generalisaties nodig om zich te kunnen oriënteren. Ook volkomen normaal. Het is allemaal een kwestie van overweging.
Sukari heeft de laatste tijd drie keer hondenpoep in de lift gehad, en dat was absoluut niet de schuld van een buitenlandse eigenaar. En de lege flessen drank voor de voordeur kwamen waarschijnlijk niet van Arabieren. Braken ook niet.
De jonge ondernemer heeft nog geen Duits paspoort aangevraagd. Voor hem is de permanente verblijfsvergunning voldoende. Als hij het heeft over de miljarden voor de oorlog in Oekraïne, die “alleen maar dood brengen” en “dringend nodig zijn voor investeringen hier,” dan staat hij op één lijn met de AfD. "Soms hebben ze gelijk", zegt hij, "maar ze gebruiken de problemen in hun eigen voordeel en creëren een sfeer waarin alle Arabieren messen bij zich dragen en dergelijke."
Er is geen wereld die Sukari en zijn buurman Michael scheidt, ook al gelooft laatstgenoemde dat. En de kleine prefab-woningbouwwijk is nog lang niet verloren. Op de binnenplaats juichen kinderen de speeltuin toe, die er bijna nieuw uitziet. Schommels, klimrekken, zandbak – alles is in perfecte staat.
Sukari beschreef de kinderopvang waar zijn driejarige zoontje naartoe gaat als “super perfect.” De nieuwe huizen zijn allemaal in goede staat. Er ligt nauwelijks afval op straat. Voor elke 100 meter een zakdoekje, drie lege hondenpoepzakjes, een blikje zonder statiegeldcode en een navulverpakking ruitenwisservloeistof voor de auto, frisse citrusvruchten - dat is alles.
Op het eerste gezicht is slechts ongeveer één op de tien namen op de deurbellen van de nieuwe gebouwen daadwerkelijk een traditionele Duitse naam. Maar niemand kan zeggen dat de meeste mensen zich hier gedragen ‘als ieder ander’ – het lijkt meer alsof hier ordelijke mensen leven.
Zelfs in de school van Jean Piaget bestaan er tenminste geen onoplosbare problemen. “Wij zijn multicultureel”, zegt een vrouw die een rookpauze neemt voor het gebouw en anoniem wil blijven. “We hebben alle kleuren, alle talen.” Natuurlijk zijn er groepsformaties en “kleinere dingen af en toe” – dat is volkomen normaal. Maar over het algemeen gaat het goed.
Is ze de zaken alleen maar mooier aan het maken dan ze is? De AfD-meerderheid zou dit steunen. Maar Mohamad Waleed Sukari houdt de buurt beter draaiende dan veel mensen met Duitse paspoorten. En als je de namen op de deurbellen leest, is hij zeker niet de enige. Deze verkiezingsuitslag is waarschijnlijk slechts een deel van de waarheid. Er zijn er nog een paar zoals deze.
Berliner-zeitung
